Hitzaldia: "Memoria Historikoaren Legea"

Estatuko Legebiltzarraren /Eusko Legebiltzarraren Proiektuak

Elkarrizketa Radio Irunen bi hizlariei (1:11:14tik aurrera)

Ekitaldiko bideoak

Joan den uztailean "Memoria Demokratikoaren Lege Proiektua" onartu zuten Ministroen Kontseiluan. Laster Gorteetan eztabaidatuko da, behin betiko onartzeko

Bestalde, Eusko Legebiltzarrean laster aurkeztuko da "Euskadiko Memoria Historiko eta Demokratikoaren Legea".

"Memoria Historikoaren Kolektiboen eta Frankismoaren Biktimen Estatuko Topaketak" manifestu bat idatzi du, besteak beste, honako hau esateko:

• Erabat beharrezkoa da 1977ko Amnistia Legea edo, gutxienez, paragrafo horiek deuseztatzea (2. artikulua, e eta f atalak), epaileak amaierako lege gisa erabiltzeari utz diezaion, diktadurako biktimei frankismoaren krimenak eta justiziarako sarbidea judizialki ikertzeko aukera emanez.
• Ebazpen judizialak edo administratiboak deusezak izateak, eta ebazpen horiek legez kontrakotzat eman zituzten auzitegi edo erakunde frankistek, aurreproiektuak ezartzen duen bezala, no tiene plena validez jurídica. Ezinbestekoa da gerrako auzitegi eta kontseilu frankistak legez kanpokotzat jotzea, eta haien epaiak, bai eta frankismoaren legeria errepresibo guztia ere, erabat deusez deklaratzea, diktadurako biktimek edo haien senideek deuseztasun-deklarazio hori gauzatzeko ondorengo prozesu judizial administratiborik eskatu behar izan gabe.
• Espainiako Estatuak biktimak berreskuratzeko eta identifikatzeko erantzukizun zuzena bere gain hartzea aurrerapena bada ere, aurreproiektuak ez du bermatzen hobi komunak aurkitzeko, lurpetik ateratzeko eta identifikatzeko prozesuan Babes Judizial Eraginkorra izatea, eta hori guztiz beharrezkoa da gertatu zenaren egia juridikoa ezartzeko, froga dokumental guztiak legez zaintzeko eta justizia emateko.
• Ezinbestekoa da frankismoaren krimenak gizateriaren aurkako krimen preskribaezin gisa aitortzea, eta, beraz, Espainiako Estatuak berretsi egin behar du 1968ko "gerrako krimenen eta gizateriaren aurkako krimenen preskribaezintasunari buruzko Konbentzioa". Era berean, Estatuaren, instituzio, erakunde, entitate eta partikularren ondare-erantzukizuna eta erantzukizun zibila aitortzea eskatzen dugu, baldin eta frankismoaren espoliazioaz eta lan behartuez baliatu badira.
• Frankismoaren, faxismoaren eta nazismoaren biktima guztien aitorpen juridikoa eskatzen dugu, eta Delituaren Biktimaren Estatutuaren 4/2015 Legean aitortutako eskubide guztien subjektu aktibotzat hartzeko eta tratatuak izateko eskubidea. Biktima hauek: eraildako eta hobi komunetan lurperatutako pertsonak, torturatuak eta espetxeratuak, haur lapurtuak, emakumeen, homosexualen, gutxiengo etnikoen aurkako berariazko errepresioa, espoliatuak eta desjabetuak, gerrillan parte hartu zutenak, erbestera behartutakoak, araztuak eta kargugabetuak, Erresistentzia Espainiatik kanpo egiteagatik errepresaliatuak eta nazismoaren gainerako biktimak.
• Gainera, ezinbestekoa da Zigor Kodeari buruzko azaroaren 23ko 10/1995 Lege Organikoa aldatzea, eta gure barne-zuzenbidean sartzea nazioarteko legezkotasunaren printzipioa eta giza eskubideen arloko nazioarteko legeria betetzea.
• Legeak hartzen duen aldiari dagokionez, uste dugu gutxienez 1983ra arte iritsi behar dela; izan ere, garai horretan 300 biktima borrokalari eta askatasun demokratikoen aldeko borrokalari baino gehiago egon ziren ordenako indarren eta eskuin muturreko talde parapolizialen esku. Eta haur lapurtuen kasuan, datak, gutxienez, 1999ra artekoa izan beharko luke, urte horretan erditze anonimoa Konstituzioaren aurkakotzat jotzen baita.

Beste dokumentu batzuk

• Memoria Demokratikoaren Legearen aurreproiektua (Estatu Espainola)
• Euskadiko Memoria Historikoaren eta Demokratikoaren Legearen aurreproiektua

Ekitaldiari buruzko informazioa

Gure elkarteak hitzaldi-eztabaida antolatu du gai horiek jorratzeko, eta honako hauek izango ditugu: Pablo Mayoral Rueda ( “La Comuna de presos y presas del Franquismo" ko presidentea”) eta Josu Ibargutxi San Pedro (“Frankismoaren Krimenen Aurkako Euskal Plataformaren" bultzatzailea)

Pablo Mayoral Rueda (Madrid, 1951)

Polizia frankistak (BPS) atxilotu zuen 1975eko uztailean, eta Gerra Kontseilu baten mende jarri zuten 1975eko irailean, heriotza-zigorra eskatzeko. 30 urteko kartzela-zigorra ezarri zioten uda hartako 4 Gerra Kontseiluetako batean, non 11 heriotza-zigor eman ziren eta bost gazte antifaxista hil ziren 1975eko irailaren 27an, Francoren azken fusilamenduak.

Carabanchel, Cartagena eta Caceresko kartzela frankistetan egon zen, 1977ko azaroaren 9an aske geratu zen, ia 3 urte kartzelan eman ondoren.

1992ra arte P.C.E.n (m-l) militatzen jarraitu zuen, eta 2005era arte La Editorial Vanguardia Obrera SAn kolaboratzen. Gaur egun, "El Garaje Ediciones" argitaletxearekin kolaboratzen du.

“La Comuna de presos y presas del franquismo”ko kide ere bada, eta une honetan bertako presidentea da.

2013an, Buenos Airesen, "Querella Argentina" deiturikoan, besteak beste, Fernando Suarez lan ministro frankista ohiaren aurka kereila jarri zuen, 1975eko irailaren 26ko Ministroen Kontseiluan parte hartu izana egozten baitzioten; izan ere, Polizia Armatuak eta Guardia Zibilak bost gazte antifaxista fusilatu zituzten: Xosé Humberto Baena, José Luis Sánchez-Ángel Otaegui García, Ramón Parchez-Bravo.

Josu Ibargutxi San Pedro (Eibar, 1949)

Frankismoaren kartzeletan preso 1968tik 1977ra, ETA erakundeko partaide zelarik. Auzitegi frankista anitzegatik 56 urtetara kondenatua (TOP-Tribunal de Orden Publico-: 6 urte; auzitegi militarren bi Guda-Kontseiluek beste 50 urte). Espainiar Estatuko hainbat kartzeletara eramana izan zen (Burgos, Soria, Madrid, Santander, Segovia, Puerto de Sta. María…). Kartzela garaietan ideologikoki eboluzionatzen du, ETA erakundea utzi eta LKI (Liga Komunista Irauitzailea) erakundera atxikituaz. 1976ko apirilean “Segoviako Ihesa” deritzan ekimenean partaide, beste 28 presorekin ihes egitea lortuaz; baina biharamunean berriz atxilotua izan zelarik. Nafarroako mendietan guardi zibilak atxilotu ondoren Puerto de Santa Mariako kartzela zaharrera eraman zuten, nondik askatua irten zen 1977ko apirilean.

“Goldatu” Elkartearen sortzaileetarikoa, frankismoaren aurka 60 eta 70eko hamarkadetan borrokatu zutenen bilgune bat sortuaz, garai haietan tortura, kartzela, atzerriratze, klandestinitatea eta errepresioa sufritu zuen belaunaldiarena, hain zuzen.

“Goldatu” (www.goldatu.eus) elkarte plurala eta independentea da, bere helburuak garai haietako belaunaldiarenak izaten jarraitzen dutelarik: askatasunaren eta Euskal Herriaren nahiz beste Herri eta pertsona ororen eskubideen defentsa, mundu hobe eta justu baten alde.

"Frankismoaren krimenen aurkako Euskal Plataforma” ren bultzatzaile, 2012.eko apirilean beste lagun batzuekin batera Buenos Aireseko Epaitegian frankismoaren aurkako kereila bat jarri ondoren. Aipatu Plataforma CEAQUA deritzan Estatu mailako Koordinadora baten partaide da (www.ceaqua.org), zeinek beste Herri eta lurraldeetako Plataforma eta erakundeak batzen dituen.